به گزارش امور رسانه‌ای تیپیکو، ماهنامه "بازار سرمایه" هر سال در پاییز گفت‌و‌گوهایی را با مجموعه‌های بزرگ از جمله تیپیکو انجام می‌دهد که امسال نیز با دکتر پویا فرهت گفت‌و‌گویی را که در زیر می‌خوانید، فراهم کرده است:
بازار سرمایه در لید مطلب خود آورده است: صنعت داروسازی در بازار سرمایه با وجود روند آرام حرکتی به عنوان یکی از امن‌ترین صنایع برای ورود و سهامداری شناخته می‌شود. در این بین تیپیکو به‌عنوان بزرگ‌ترین هلدینگ دارویی کشور یکی از قطب‌های این صنعت شناخته می‌شود. پویا فرهت، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری دارویی تأمین در گفت‌و‌گوی تفصیلی با ماهنامه بازار و سرمایه به مجموعه‌ای از پرسش‌های ما درباره" تأثیرآزادسازی نرخ ارز "، "طرح‌های توسعه‌ای شرکت"، "وضعیت وصول مطالبات از بیمه‌ها"، "سهم بازار تیپیکو در بازار دارو" و... پاسخ داد.
* تیپیکو بیش از یک دهه است که افزایش سرمایه نداده، آیا برنامه‌ای برای افزایش سرمایه دارید؟
-بله، هماهنگی‌هایی با شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی (شستا) در این خصوص انجام شده و گزارش‌های مربوط در حال تهیه و ارسال است که اطلاعات کامل‌تر در زمان مقرر از طریق سامانه جامع اطلاع‌رسانی ناشران (کدال) ارائه خواهد شد.
* در سالی که گذشت، با آزادسازی نرخ ارز رودررو بودیم، این امر، اثری بر سودآوری شرکت‌های دارویی داشته است؟
-طبیعتاً با توجه به نحوه قیمت‌گذاری دارو، افزایش نرخ ارز و آزادسازی قیمت آن که باعث افزایش قیمت فروش می‌شود، اثربخشی‌هایی داشته، اما این موضوع برای درصد حاشیه سود شرکت‌ها تغییری محسوس را ایجاد نکرده است. از طرفی تا حدی میزان و عدد سود شرکت‌های داروسازی را متاثر کرده و افزایش داده، اما پرش هیجانی، خیر. هرچند که به‌صورت منطقی و برای حفظ صنعت باید این اتفاق می‌افتاد.
* چه شرکت‌هایی در برنامه پذیرش شرکت تیپیکو قرار دارند؟
-مجموعه ما، برای ایجاد شفافیت و افزایش رصد و نظارت‌های عمومی و توسعه مشارکت‌های مردمی، عرضه اولیه سهام شرکت‌های غیربورسی خود را آغاز کرده است که در این راستا، سهام شرکت "تولید ژلاتین کپسول ایران" به عنوان نخستین شرکت از گروه دارویی تأمین در اوایل خرداد ماه سال جاری انجام شد. با ادامه این روند، سهام شرکت‌های "دارویی ره آورد تأمین" در تیر ماه، "پخش هجرت" در مرداد ماه و "توزیع داروپخش" در مهر ماه عرضه اولیه شدند. همچنین شرکت "کلرپارس" در جریان تکمیل فرآیند عرضه اولیه در بازار فرابورس است و تلاش داریم تا سهام این شرکت در آذر ماه سال جاری در فرابورس انجام شود.
* چه طرح‌های توسعه‌ای در شرکت‌های بورسی و غیربورسی هلدینگ شما وجود دارد؟
-در حال حاضر در 25 شرکت از زیرمجموعه‌های گروه دارویی تأمین، پروژه‌هایی مختلف در حال اجراست که عمدتاً به انواع "توسعه" و بهبود خطوط (GMP) تقسیم‌بندی می‌شوند. از مجموع 25 شرکت، 18 شرکت، در بورس پذیرش شده و همان‌طور که گفتم مقدمات پذیرش یک شرکت دیگر هم صورت گرفته است. براساس آمار کل هزینه‌های سرمایه‌گذاری در طرح‌ها و پروژه‌‌های شرکت‌های زیرمجموعه، مطابق با گزارشات حسابرسی شده بودجه 98 برابر با 432 میلیارد تومان است که سهم شرکت‌های پذیرش شده در بورس حدود 376 میلیارد تومان و سهم سایر شرکت‌ها 56 میلیارد تومان است. همچنین میزان کل هزینه‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌های زیرمجموعه تیپیکو در انواع پروژه‌ها (توسعه، بهبود خطوط، GMP) به ترتیب و با تقریب 307 و 124 میلیارد تومان است. سهم هزینه‌های سرمایه‌گذاری در شرکت‌های پذیرش شده در بورس نیز به ترتیب 258 و 117 میلیارد تومان است.
* برای تجدید ارزیابی شرکت‌های تابعه چه برنامه‌ای دارید؟
-بدیهی است که انجام چنین فرآیندی در شرکت‌ها، باید بررسی و کارشناسی شود و در صورتی که باعث ایجاد ارزش افزوده برای آن شرکت شود، گزارش توجیهی مربوط، تهیه و برای تایید به هلدینگ و شستا ارسال می‌شود تا انجام فرآیند اجرایی آن صورت پذیرد.
* یکی از سودآورترین شرکت‌های مجموعه، شرکت تولید مواد اولیه داروپخش یا همان «تماد» است، آیا ساخت واحدهای مشابه را در دستور کار دارید؟
-هرچند تماد از شرکت‌های خوب مجموعه است اما تنها تماد نیست. ما چندین شرکت سودآورتر هم داریم؛ اولویت اکنون، به‌روزرسانی و بازسازی خطوط فعلی و همچنین افزایش ظرفیت با ایجاد خطوط جدید در شرکت‌هاست و برنامه‌هایی داریم ولی اجازه بدهید یکی دو ماه دیگر درباره آن حرف بزنیم، وقتی شکل نهایی و اجرایی کار، کامل شده باشد.
* وضعیت وصول مطالبات از بیمه‌ها چگونه است؟ انتظار کاهش دارید؟
-شرکت‌های گروه ما، حساب مستقیم فی‌مابین بیمه‌ها ندارند، مطالبات دولتی مجموعه ما، عمدتاً از دانشگاه‌های علوم پزشکی و سایر بخش‌ها است که در شش ماهه اول سال وضعیت خوبی نداشته و امیدواریم که در نیمه دوم سال روند، به شکلی باشد که صنعت دچار چالش جدی نشود.
* وضعیت تخفیف‌های فروش‌ها به کجا رسیده و چگونه است؟
-شرکت‌های گروه دارویی تأمین در سیاست‌گذاری‌های جدید خود، از طریق بهینه‌سازی سبد تولید، عملیات فروش را نیز بهینه می‌کنند که این موضوع باعث کاهش چشمگیر درصد تخفیف‌های اعطایی تا حدود 5 درصد شده است. ما راضی هستیم چرا که میزان تخفیف‌ها در سال‌های اخیر چیزی حدود 25 تا 30 درصد نیز رشد داشته‌اند!
* برنامه‌ای جهت ادغام شرکت‌های پخش در تیپیکو برای جلوگیری از رقابت و ایجاد هم‌افزایی وجود دارد؟
-یک شوخی بکنم؟ بالاخره ما ادغام بکنیم یا توسعه بدهیم؟
هر کاری می‌کنیم انگار در هر حال حرف و حدیث هست! تعدد شرکت‌های پخش ما، در جهت افزایش اصطکاک بخش توزیع زنجیره تأمین با بازار است و طبیعتاً این موضوع در هلدینگ مدیریت می‌شود که تداخلی در فعالیت‌های شرکت‌های پخش به‌وجود نیاید و هر شرکت پخش در حوزه‌ای که ویژه خودش است، تمرکز کند. توجه دارید که سیاست نفوذ و توانایی در حوزه تخصصی، لازمه این تفکیک‌هاست.
* تنها شرکت زیان‌ده گروه، زهراوی است، دلیل زیان‌دهی این شرکت چیست و چه برنامه‌ای برای خروج این شرکت از زیان وجود دارد؟
-عمده دلیل زیان‌دهی شرکت داروسازی زهراوی، تولید محصولات بدون در نظرداشتن وضعیت بازار و چرخه مالی و نقدینگی شرکت بوده که باعث شده حجم تسهیلات مالی شرکت افزایش بیابد و این هزینه‌های مازاد، منجر به زیان‌دهی آن شرکت شود. در حال حاضر برنامه‌ریزی‌هایی در جهت بهینه کردن تولید و کانالیزه کردن فروش محصولات با حاشیه سود بالاتر و تخفیفات کمتر در جهت اصلاح عملیات زهراوی کلید خورده و امید است با ادامه روند فعلی، شرکت از وضعیت زیان‌دهی به کل خارج و ساختار مالی آن اصلاح شود.
* هلدینگ در ماه تیر واگذاری سهام داشته است، اما در ماه‌های بعد از آن، فروشی نداشته‌اید، سیاست شرکت در خصوص فروش چیست؟
-واگذاری سهام شرکت، توسط سهامداران عمده انجام شده که سیاست سهامداری هر سهامدار، موضوع داخلی و مربوط به خود اوست و هلدینگ نقشی در این زمینه ندارد. بله 17 درصد سهام شستا به سهامداری دیگر واگذار شده و به‌نظر نمی‌رسد که واگذاری تازه‌ای در دستور کار باشد.
* آیا مجموعه، صندوق بازارگردانی دارد؟
-شستا دارای صندوق سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی (صبا گستر نفت و گاز تأمین) است و از اردیبهشت ماه سال جاری، بازارگردانی سهام تیپیکو نیز توسط این صندوق انجام می‌شود. بازارگردانی سهام شرکت‌های زیرمجموعه تیپیکو در حال حاضر بر عهده معاونت مالی و پشتیبانی این هلدینگ است، اما در تلاشیم تا بازارگردانی برخی از شرکت‌های زیرمجموعه نیز توسط "صندوق صبا گستر نفت و گاز تأمین" انجام گیرد. البته می‌توانم اشاره‌ای بکنم که تأسیس صندوق اختصاصی بازارگردانی تیپیکو هم در دست اقدام است.
* مجموعه صباتأمین و شرکت‌های هم‌گروهش عرضه‌های سنگینی در برخی نمادها داشته‌اند، آیا دیدگاه آن‌ها با شما درخصوص ارزش شرکت‌های مجموعه متفاوت است؟
-ما به ارزشمندی شرکت‌ها و زیرمجوعه خود اعتقاد کامل داریم و روندی رو به رشد و بهتر و پربازده‌تر از سایر شرکت‌ها در صنعت، برای شرکت‌های زیرمجموعه خود پیش‌بینی می‌کنیم. طبیعتا این‌جا هرکدام بهتر باشند، توجهی بیشتر جذب می‌کنند، اما درصددیم یک تیم موفق در کلیت زنجیره تأمین باشیم.
* باتوجه به مالکیت کلرپارس، برنامه‌ای برای خرید و کنترل این صنعت دارید؟
-خیر، شرکت کلرپارس در حال حاضر با حداکثر ظرفیت خود در حال فعالیت است که اقداماتی در جهت نوسازی خطوط آن انجام شده و برنامه‌های اصلاحی و توسعه‌ای درخصوص خطوط تولید یا افزایش ظرفیت آن در همین شرکت انجام خواهد شد و نه شرکتی دیگر.
* برای ورود 2 شرکت شهیدقاضی و شیرین‌دارو به بازارهای بالاتر چه برنامه‌ای دارید؟
-برنامه هلدینگ ارتقای نماد دو شرکت داروسازی شهیدقاضی و شیرین‌دارو از بازار پایه به بازار اول یا دوم فرابورس است که این امر مستلزم افزایش درصد سهام شناور این دو شرکت است. ما جلساتی با سهامداران عمده این شرکت‌ها برگزار کرده و درصددیم تا هر یک از سهامداران به‌نسبت درصد سهامداری خود، سهام مورد نیاز برای افزایش شناوری را در بازار عرضه کنند. بدیهی است انجام این موضوع در سایه همکاری جمعی سهامداران این شرکت‌ها خواهد بود.
* گفته می‌شود که بانک ملی در حال فروش شفادارو است، آیا تیپیکو برنامه‌ای برای خرید آن دارد؟
-این اخبار موثق نیست، اما برای بهینه‌سازی سبد پرتفوی شرکت‌های زیرمجموعه، هلدینگ ما، همواره مذاکره و رایزنی درخصوص خرید یا معاوضه سهام شرکت‌های صنعت دارو با سایر هلدینگ‌ها را در دستور کار خود دارد.
* چقدر از محصولات شرکت‌های تابعه انحصاری یا اختصاصی شرکت‌های گروه است؟
-جمع کل محصولات انحصاری شرکت‌های گروه دارویی تأمین، 133 قلم است و بیشترین سهم از این تعداد مربوط به دو شرکت داروسازی ابوریحان و کارخانجات داروپخش است.
* سهم بازار تیپیکو در بازار دارو و پخش داروی کشور و تولیدات مواد اولیه چقدر است؟
-کل گردش بازار دارویی کشور حدود 25 هزار میلیارد تومان است. از این میزان، حدود 16 هزار میلیارد تومان آن سهم تولیدِ دارو است که سهم بازار تیپیکو از آن حدود 23 درصد است.
همچنین سهم بازار شرکت‌های پخش گروه دارویی تأمین بیش از 30 درصد است که شرکت توزیع داروپخش ما، با حدود 13 درصد، بیشترین سهم را دارد؛ در تولید مواد اولیه هم تیپیکو با تولید بیش از ۷۰ درصد مواد اولیه دارویی، بیشترین سهم مواد اولیه را در بازار دارویی کشور در اختیار دارد.
* پیش‌بینی شما از سود 99 شرکت تیپیکو چقدر است؟
-باید دید! در حال حاضر با توجه به شرایط متغیر اقتصادی و غیرقابل پیش‌بینی بودن سیاست‌های ارزی در سال آینده نمی‌توان درخصوص میزان سود شرکت‌های تولید دارو در سال آینده اظهارنظری دقیق و روشن ارائه داد.
* آیا برنامه‌ای هم برای تولید داروهای "های تک" دارید؟
-برنامه تولید ما در حوزه داروهای با تکنولوژی بالا در حال حاضر عبارتند از: بهره‌برداری از دو زیرساخت مجهز برای تولید فرآورده‌های بیوتکنولوژی در شرکت‌های زهراوی و کارخانجات داروپخش.
هر دو این شرکت‌ها، هم‌اکنون به‌طور کامل آماده بهره‌برداری هستند و فرآیند توسعه محصولاتشان در مرحله انتقال تکنولوژی قرار دارد و برآورد ما این است که محصولات، بعد از انجام کارآزمایی‌های بالینی در نیمه اول سال 99 روانه بازار شود. همچنین با رویکرد به تولید محصولات پرخطر، خط حاضر در شرکت زهراوی امکان تولید داروهای مربوط به پیوند اعضا و محصولات مربوط به سیستم ایمنی را فراهم آورده است.
سرمایه‌گذاری در احداث یک خط تولید مجهز با تمام امکانات مورد نیاز برای تولید داروهای ضدسرطان نیز اینک در یکی دیگر از شرکت‌های گروه انجام شده است؛ در حال حاضر ساختمان اصلی این خط تولید، آماده شده و وارد مرحله طراحی فضاهای تمیز و انتخاب ماشین‌آلات است و پیش‌بینی می‌شود تا انتهای سال 99 امکان بهره‌برداری از این خط مجهز نیز میسر شود.
* وضعیت واردات دارو و مواد اولیه دارو و بسته‌بندی چگونه است؟ تخصیص ارز به‌موقع و کافی است؟
-با توجه به اینکه صنعت دارو یکی از حساس‌ترین صنایع تولیدی بشمار می‌رود، از زمان تشدید تحریم‌ها، هنگام صدور بخشنامه، توجهی منصفانه به این موضوع نمی‌شود؛ گاهی اعلام هم می‌شود که دارو مستثنی است، اما در عمل به‌گونه‌ای دیگر رفتار می‌شود! به‌عنوان مثال، بودجه ارزی برای واردات مواد اولیه و داروهای حیاتی در هنگام تحویل، هرگز مطابقتی با ارز تخصیصی ندارد و بسیاری از چالش‌های تولید را دامن می‌زند و... درخصوص واردات، اگر تولیدکننده محصولات، داخلی باشد از واردات جلوگیری می‌کنیم، در غیر این‌صورت با توجه به اعلام نیاز سازمان برمبنای مجوزهای صادره اقدام به واردات کالا می‌شود.
* درباره مطالبات از شرکت رسا، مجموع مبلغ چقدر است و آیا قدمی برای وصول آن برداشته شده است ؟
-مطالبات شرکت‌های ما (فارابی، لابراتوارهای رازک، پارس دارو، زهراوی و کاسپین تأمین) از شرکت توسعه دارویی رسا مجموعاً مبلغ 675/227/758/900 ريال (اصل، و بدون تاخیر تأدیه) است. اقدامات حقوقی هم در دادگاه‌های عمومی انجام شده و هماهنگی‌هایی صورت گرفته تا با همکاری شستا، پرونده کیفری در دادسرای جرایم اقتصادی به‌صورت ویژه دنبال شود. پس از ارجاع پرونده به شعبه سوم دادگاه انقلاب (ویژه رسیدگی به جرایم اقتصادی) تاکنون چند جلسه رسیدگی تشکیل شده و در انتظار صدور رأی هستیم. البته برای پرداخت بدهی، تلاش‌هایی هم برای وصول تمام بدهی و خسارات قانونی، به‌صورت جدی صورت گرفته و حتی املاکی با ارزش ریالی قابل ملاحظه جهت ارائه به هلدینگ پیشنهاد شده که امیدواریم مراحل انجام کارشناسی و قیمت‌گذاری منصفانه و قابل اتکاء و در نهایت توافق و وصول کامل بدهی و هزینه‌ها و خسارات تحمیل شده به این مجموعه، صورت بگیرد.
* درباره وضعیت صادرات شرکت‌های تابعه هم بفرمایید که چگونه است؟
-با ناخشنودی باید بگویم که نوسانات نرخ ارز و بخشنامه‌های پیاپی منجر به از دست رفتن سهمی وسیع از بازارهای صادراتی داروی ایرانی شده که آسیب به ما رسیده است.
شما ببینید برای کالای صادراتی، ارزش افزوده اعلام می‌شود! صدور مجوز جهت صادرات کالا از سوی وزارت بهداشت هم خودش تبدیل به یک مانع شده است! همچنین اضافه کنید مشکلات نقل و انتقال بانکی برای نمایندگان خارجی و چالش‌های فراوان ایجاد شده را؛ خب! آن‌ها به‌تناسب منطقه خود، با دیگر رقبای خارجی به تجارت می‌پردازند. اکنون بفرمایید شرکت‌های صادرکننده دارو چه باید بکنند!؟
* برنامه شرکت برای رعایت حاکمیت شرکتی چیست؟
-بخشی عمده از موارد مندرج در دستورالعمل حاکمیت شرکتی از سنوات قبل به‌طور جدی در شرکت‌های زیرمجموعه رعایت شده است و می‌شود. گاهی رعایت بخشی از موارد مندرج در دستورالعمل حاکمیت شرکتی در شرایط فعلی و با توجه به سیاست‌گذاری‌های شستا قابل اجرا نیست که برای این موارد جزیی هم تلاش‌هایی در جریان است تا مرَ قانون اجرا شود.
پایان پیام