به گزارش امور رسانه‌ای تی‌پی‌کو؛ ماهنامه "بازار سرمایه" گفت‌و‌گوهایی با مجموعه‌های بزرگ کشور انجام می‌دهد؛ که امسال نیز پس از گفت‌و‌گو با دکتر پویا فرهت، مدیرعامل تی‌پی‌کو، گفت‌و‌گویی با محسن کردی مدیرعامل شرکت داروسازی اکسیر انجام داد که در زیر می‌خوانید.
بازار سرمایه در لید مطلب خود آورده است: دارو یکی از اقلام مورد نیاز کشور است که به واسطه حیاتی بودن آن اهمیتی بسیار زیاد برای مردم و دولتمردان دارد. با بسته شدن مسیر بازارهای جهانی به روی کشورمان و بن‌بست بین‌المللی به علت تهدیدات و تحریم‌های آمریکا، واردات دارو با مشکل مواجه شده است؛ به‌همین دلیل، تولید دارو در داخل کشور یکی از نقاط قوتی است که برای برطرف کردن این نیاز مورد توجه قرار می‌گیرد.
پاشنه آشیل شرکت‌های داروسازی، تأمین مواد اولیه تولید دارو است که با توجه به فضای بین‌المللی خرید و انتقال این مواد به کشورمان با مشکلاتی فراوان روبه‌رو است. "شرکت داروسازی اکسیر" یکی از شرکت‌های تولیدکننده دارو در کشور است که در شرایط حساس کنونی توانسته علاوه بر تأمین نیاز داخل، پای داروهای ایرانی را به کشورهایی همچون اوکراین و ترکیه باز کند. در ارتباط با بررسی موانع پیش پای تولید دارو در کشور و راهکارهای حل مشکلات، ماهنامه بازار و سرمایه گفت‌و‌گویی تفصیلی با محسن کردی به چاپ رسانده که در ادامه آمده است.
* مشکلات تولید در صنعت داروسازی کشور چیست؟
امروزه مشکلاتی در صنعت داروسازی وجود دارد اما شرکت داروسازی اکسیر که یکی از بزرگترین شرکت‌های دارویی کشور است، توانسته در یک سال اخیر رشدی قابل توجه را به لحاظ فروش داخلی و صادراتی کسب کند. اکسیر در بین شرکت‌های داروسازی بورسی جزو شرکت‌هایی محسوب می‌شود که بالاترین سودآوری را داشته است. با توجه به چشم‌اندازی که شرکت ما برای آینده ترسیم کرده است، هدف ما دستیابی به جایگاه برترین شرکت دارویی کشور تا سال 1400 است که امیدواریم بتوانیم به این هدف مهم برسیم. با این‌که شرایط صنعت داروسازی بسیار سخت شده است، اما "اکسیر" به‌نسبت در شرایط خوب و متعادلی به سر می‌برد. تولید در صنعت دارو بسیار سخت و نفسگیر شده است. علت بیش‌ترین مشکلات حوزه داروسازی را می‌توان مشکلات مربوط به تولید، تأمین مواد اولیه و اقلام بسته‌بندی خارجی دانست. یکی از مشکلات اساسی صنعت داروسازی، تأمین تجهیزات موردنیاز این صنعت است که از کشورهای دیگر وارد می‌شود. شرکت داروسازی اکسیر با مشکلاتی زیاد در زمینه واردات این تجهیزات مواجه بوده است، با این حال توانسته با صرف هزینه‌هایی (گاه دو تا سه برابر حد معمول) برای تأمین این دستگاه‌ها، تجهیزات مورد نیازش را خریداری کند. تأمین، خرید و انتقال ارز تهیه این تجهیزات بسیار سخت شده است. پروسه‌های بازرگانی که در گذشته‌ای نه‌چندان دور به‌سرعت و با صرف زمانی کمتر از 10 ساعت انجام می‌شد، اکنون به پروسه‌های طولانی 50 ساعته تبدیل شده است. بنابراین مهم‌ترین مشکل این صنعت با توجه به تحریم‌های اعمال شده، تأمین مواد اولیه مورد نیاز است.
* سهم شرکت اکسیر از بازار داخل چقدر است؟
سهم شرکت داروسازی اکسیر حدود ۲/۵ تا 3 درصد از سهام بازار دارویی کشور است.
* شرکت شما برای مقابله با مشکلات تأمین مواد اولیه چه اقداماتی انجام داده است؟
از سال گذشته که مشکلات بسیاری در خصوص تأمین مواد اولیه ایجاد شد، تصمیم گرفتیم برای مقابله با مشکلات زنجیره تأمین، مدت زمان تأمین مواد مورد نیازمان را طولانی‌تر کنیم و حجم خرید مواد را هم افزایش دهیم. علاوه بر این راهکارها سعی کردیم موجودی و دپوی انبارهایمان را برای اقلام مورد نیاز در حد مناسبی قرار دهیم و برنامه‌ریزی دقیقی در این رابطه داشتیم که شرکت با هیچگونه کمبودی مواجه نشود و بتوان موجودی انبارها را به موقع تأمین کرد. در حال حاضر، اقلام مختلف را با توجه به نوع ماده برای بازه‌های زمانی مختلف از چند ماه تا یک سال در انبارها نگهداری می‌کنیم. مدت زمان نگهداری، قیمت محصولات و همچنین شرایط خرید از کشورهای صادرکننده از جمله عواملی هستند که نشان می‌دهند مواد مختلف را برای چه مدت باید خریداری کنیم. مثلاً مواد گران قیمتی که شرکت توان خریدشان را برای بازه‌های زمانی طولانی ندارد، باید در بازه‌های زمانی کوتاه‌تری تأمین کرد. تدارک به موقع در زنجیره تأمین برای شرکت ما بسیار مهم است و همین موضوع راهکار مقابله با مشکلات تهیه به موقع مواد محسوب می‌شود.
* پیش‌بینی شما از سودآوری شرکت در سال جاری چقدر است؟
شرکت اکسیر با تغییر رویکرد و نگاه کلی به سبد محصولات تولیدی، جهشی خوب در دستیابی به سود قابل توجه داشته است. سود اکسیر در سال 96 معادل 28 میلیارد تومان بوده است؛ در سال 97، سود شرکت به 105 میلیارد تومان رسید. این رقم در سه ماهه اول امسال با رشدی چشمگیر به 54 میلیارد تومان رسیده است. در شش ماه اول امسال شرایط خوبی داشتیم و جزو شرکت‌هایی بودیم که بالاترین سود خالص صنعت دارو را داشته است. سعی می‌کنیم این روند را حفظ کنیم.
* سودآوری شش ماهه سال جاری با مدت مشابه سال‌های قبل چه تغییری کرده است؟
طبق گزارش کدال، سود شرکت در شش ماه اول سال 97 معادل 38 میلیارد تومان بوده که امسال این عدد به 130 میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است. نسبت سود خالص اکسیر در شش ماه نخست امسال 34 درصد بوده است که چون سود عملیاتی محسوب می‌شود، باعث شده شرکت ما جزو شرکت‌های برتر دارویی در سوددهی قرار گیرد. این نسبت همچنین در سال 96 معادل 9 درصد بوده که در سال 97 به 24 درصد رسیده است. علت اصلی تغییرات و اصلاح فرآیندهای عملیاتی را می‌توان در خرید، تولید، نحوه فروش و غیره دانست.
* نوسانات نرخ ارز چه تأثیری بر تأمین مواد موردنیاز صنعت شما داشته است؟
ببینید، ارز 4200 تومانی معایب و مزایایی دارد. سال گذشته با توجه به افزایش نرخ ارز این صنعت نمی‌توانست با ارز آزاد به تولید ادامه دهد و مردم هم توانایی خرید دارو را در شرایطی که بهای تمام شده آن بالا برود، نداشتند. دولت با تخصیص ارز 4200 تومانی از این شرکت‌ها حمایت کرد. البته ارز 4200 تومانی هم ممکن است پایدار نباشد. تمامی نوسانات ارز در نامتعادل شدن تولید در این صنعت دخیل است. عدم قطعیت در تصمیم‌گیری‌ها باعث شده یکی از اصول مهم صنعت داروسازی که پیش‌بینی آینده است با مشکل مواجه شود. اگر کارخانه‌ها بخواهند دستگاهی را وارد کنند باید بدانند با چه ارزی این اقلام را خریداری کنند که این سردرگمی باعث شده تولیدکنندگان دارو نتوانند به درستی تصمیم بگیرند و تصمیمات‌شان با نوسان همراه شده است.
* میزان صادرات اکسیر در مقایسه با سال‌های قبل چه تغییراتی داشته و پیش‌بینی شما از میزان صادرات سال 98 چگونه است؟
ما در سال 97 معادل 25 میلیارد تومان صادرات دارو داشتیم. در شش ماه اول امسال صادرات ما 26 میلیارد تومان شد. اکسیر جزو شرکت‌های برتر صادرات دارویی است و پیش‌بینی می‌شود نسبت به سال قبل حدود30 درصد افزایش صادرات بدهیم. اکسیر جزو صادرکنندههای برتر کشور در صنعت دارو است. در حال حاضر تنها شرکت صادرکننده دارو به اوکراین هستیم. همچنین در یک ماه اخیر اولین محموله دارویی کشور به ترکیه صادر شده است. با این حساب اکسیر توانست دومین شرکت صادرکننده دارو به کشور ترکیه باشد، که این موضوع گامی بزرگ برای ما و داروسازی کشور محسوب می‌شود.
* کشورهای مقصد صادراتی "اکسیر" کجاست؟
ما به 19 کشور دنیا صادرات دارو داشته‌ایم و همچنان توانسته‌ایم کم و بیش این بازار را حفظ کنیم. از اوکراین، سوریه و فیلیپین گرفته تا سومالی و تاجیکستان. از کشورهای منطقه گرفته تا خارج از آن، جزو مقاصد صادراتی اکسیر هستند. پاشنه آشیل صادرات دارو به کشورهای منطقه این است که قیمت دارو در کشور ما نسبت به کشورهای همسایه تا حدودی پایین‌تر است. این موضوع باعث قاچاق دارو به این کشورها شده و صادرات این محصولات را دچار اختلال کرده است. در کشورهای منطقه که امکان قاچاق وجود ندارد مسیر صادراتی بازتر است.
* قصد افزایش حاشیه سود را با تولید محصولات جدید دارید؟
سال گذشته ما سعی کردیم حاشیه سود محصولات‌مان را افزایش دهیم. تصمیم گرفتیم محصولات فعلی را با حاشیه سود بالاتری عرضه کنیم و راهکارهایی هم برای کاهش هزینه‌های تولید در نظر گرفتیم مانند تخفیف و خرید یک‌جا که بتوانیم از این طریق مواد اولیه را ارزان‌تر بخریم. تغییراتی که در فرآیندهای تولید ایجاد کردیم مانند تولید محصولات در بستههای بزرگتر توانسته به افزایش میزان سود ما کمک کند. برخی داروهای بیمارستانی که قبل از آن تک عددی تولید می‌شد طبق رویکرد سازمان غذا و دارو در بستههای بزرگتر تولید شد. ما در فرآیندهای سه ماهه توانستیم با مجوزهایی که از سازمان غذا و دارو گرفتیم هزینه فرآیندهای بسته‌بندی را کاهش دهیم که این موضوع در بهای تمام شده اثری مثبت داشت. همین موضوع باعث شد که اکسیر به یکی از شرکت‌های سودآور در صنعت دارو تبدیل شود. علاوه بر کاهش هزینه‌ها توانستیم با تولید محصولات جدید همچون سولامر، دفرازیروکس، بیزوپرولول، لینزولید و غیره به افزایش سودآوری برسیم.
* آیا امکان تولید اقلام بسته‌بندی در کشور وجود دارد؟
تولید بسیاری از اقلام بسته‌بندی در داخل کشور انجام می‌شود که اقدامی بسیار خوب است. ما اقلام بسته‌بندی محدودی را که بسیار ویژه هستند، از خارج خریداری می‌کنیم ولی در ساخت پوکه آمپول، فویل و بسیاری از اقلام بسته‌بندی از واردات بی‌نیازیم. برای تأمین مواد بسته‌بندی مشکل زیادی نداریم، مشکل اصلی شرکت‌های داروسازی تأمین مواد اولیه است.
* آیا واردات دارو به کشور ما آزاد است؟
حقیقت این است که در ظاهر خرید دارو بلامانع است ولی وقتی نمی‌توان ارز را منتقل کرد و خرید انجام داد این آزاد بودن ظاهری بی فایده دارد. شرکت‌های تولیدکننده مواد اولیه دارویی از فروش محصولات‌شان به ایران ترس دارند. در حالی که ما برای خرید مواد اولیه به سختی ارز را منتقل می‌کنیم؛ اما این شرکت‌ها از ترس تحریم‌های آمریکا، مستقیما با ما مبادله نمی‌کنند و محصولات را به کشورهای واسطه می‌فرستند. به‌جز مشکل انتقال ارز، فشار تهدید و تحریم روی شرکت‌های دارویی باعث شده بسیاری از شرکت‌ها تمایل به فروش محصولات‌شان به ایران را از دست بدهند.
* برنامه‌های توسعه‌ای اکسیر چیست؟
شرکت داروسازی اکسیر 25 سال سابقه تولید دارد و در بسیاری از بخش‌ها به نو شدن و تعمیرات مجدد تجهیزات نیازمند است. به‌روزآوری و ارتقای سطح GMP شرکت از اهدافی مهم است که در دستور کار ما قرار دارد. باید شرکت را برای سال 2020 به‌روزرسانی کنیم و اکسیر را برای صادرات و تولید تحت لیسانس آماده نگه داریم. هدف ما ارتقای سطح GMP اکسیر تا پایان سال آینده خواهد بود. پروژه‌های توسعه‌ای و محصولات جدید هم در نظر داریم که پس از نهایی شدن اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.
* استراتژی شما در برابر سهامداران چیست؟
تلاش ما این است که بتوانیم برای سهامداران ایجاد ارزش کنیم. شرکت باید به نحوی مدیریت شود که ارزش آن روز به روز افزایش یابد، این مهم تا حدی محقق شده است. شاخص سود ما رشدی قابل توجه داشته است. سال قبل ما در سه ماه اول 12 میلیارد تومان سوددهی داشتیم درحالی که در سه ماه نخست امسال این رقم به 54 میلیارد تومان رسیده است. این موضوع نشان از عملی شدن رویکرد افزایش ارزش برای سهامداران اکسیر دارد.
* آیا این افزایش چشمگیر سود به علت افزایش نرخ ارز رخ داده است؟
مقداری از این سود وابسته به افزایش نرخ ارز است، اما نکته قابل تامل این است که ما در تولید "تعدادی" بوده که افزایشی قابل توجه داشته‌ایم. ما در شهریور ماه رکورد تولید "تعدادی" را در تاریخ اکسیر زدیم. حدود 130 میلیون واحد محصول تولید کردیم. با بهرهوری صورت گرفته در نیروی انسانی ما با تعداد نیروهای مشابه گذشته به این رکورد رسیده‌ایم. با کاهش نیروی انسانی توانسیتم تولید را از نظر تعدادی تا 70 درصد افزایش دهیم. سود ما هم از لحاظ وزنی و هم از لحاظ ریالی افزایش داشته است. نکته اساسی که ما در اکسیر مدنظر داریم، رشد چندجانبه در همه حوزه‌هاست. من معتقدم اگر شرکتی تنها در فکر سود باشد و به هر قیمتی بخواهد به سود دست یابد، در آینده به بن بست خواهد رسید. باید رشد در تمامی لایه‌ها مثل فروش صادرات، نیروی متخصص و غیره حاصل شود.
* برنامه‌ای برای افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها دارید؟
در حال حاضر برای افزایش سرمایه از محل ارزیابی دارایی‌ها برنامه‌ای نداریم و باید ببینیم در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد.
* مطالبات‌تان از بازرگانی استان تهران در چه وضعیتی است؟
ما مطالباتی داشتیم که از طریق دیوان عدالت اداری اقدام کردیم و حدود 450 میلیارد تومان هم دریافتی داشتیم. با این حساب پرونده این مطالبات بسته شده است.
پایان پیام